Bestuurlijke vernieuwing: een kijk op subsidies en samenwerking
De kracht van subsidies in beleidsontwikkeling
Subsidies vormen een cruciaal instrument voor het realiseren van ambities op diverse beleidsterreinen. Met de aanstaande verkiezingen in zicht en een nieuwe legislatuur in het vooruitzicht, is het van essentieel belang voor lokale besturen, steden en gemeenten, het maatschappelijk middenveld, en welzijns- en zorgorganisaties om de beschikbare subsidiekansen volledig te benutten. Ik schets even de subsidiemogelijkheden die momenteel beschikbaar zijn, maar werp ook een blik op de toekomstige trends en beleidsprioriteiten op verschillende bestuursniveaus.
Subsidies vóór de verkiezingen: kansen en benaderingen
Met de verkiezingen in aantocht rijst de vraag: welke subsidiemogelijkheden moeten nog worden benut? Terwijl sommige subsidies aflopen, worden ook nieuwe kansen gecreëerd, zoals de recente oproepen voor bv. natuurweefselplanning of de beurs lokaal talent. Het is cruciaal dat organisaties zich bewust zijn van deze voortdurende stroom van subsidiekansen en proactief handelen om ze te grijpen. Een waardevol instrument in dit proces is de Subsidiemanager, een tool die organisaties in staat stelt om subsidies effectief te beheren en te benutten. Het platform, ontwikkeld in samenwerking met Vanden Broele, biedt inzicht in beschikbare subsidies op alle niveaus, van Europees tot lokaal, en helpt bij het plannen en indienen van subsidieaanvragen.
Willen-moeten-kunnen
In de aanloop naar een nieuwe legislatuur staan organisaties en lokale besturen voor een bekend dilemma: ze willen snel inzetten op de ambities die voortvloeien uit voorbereidende (omgevings)analyses, maar worden al snel geconfronteerd met het middelenvraagstuk. Deze uitdaging, gekenmerkt door het willen-moeten-kunnen dilemma, is een bekend struikelblok voor velen.
Willen: Het verlangen om snel vooruitgang te boeken en de geïdentificeerde beleidsprioriteiten aan te pakken, is begrijpelijk en zelfs noodzakelijk. Lokale besturen en organisaties zijn gedreven om de gemeenschap te dienen en de uitdagingen van de samenleving aan te pakken. De wil om te handelen is er zonder twijfel.
Moeten: Echter, willen alleen is niet genoeg. De druk om effectief beleid te voeren en de verwachtingen van burgers waar te maken, dwingt besturen om concrete stappen te zetten. De ambities die voortkomen uit omgevingsanalyses moeten vertaald worden naar daadwerkelijke acties, en dat vereist middelen.
Kunnen: Hier ligt de kern van het probleem. Ondanks de wil en de noodzaak, zijn de middelen vaak beperkt. Budgetten zijn vastgesteld, financiële reserves zijn beperkt en eigen inkomstenbronnen zijn soms ontoereikend. In deze context worden subsidies een cruciale factor om de ambities te realiseren.
Het is dit dilemma dat de relevantie en urgentie van effectief subsidiebeheer onderstreept. Door proactief te zijn in het identificeren en benutten van subsidiemogelijkheden, kunnen organisaties en lokale besturen het hoofd bieden aan dit dilemma en hun beleidsambities verwezenlijken. Subsidies bieden een bron van financiële ondersteuning die hen in staat stelt om actie te ondernemen en positieve verandering te bewerkstelligen in hun domein.
Het is van essentieel belang dat lokale besturen en organisaties zich bewust zijn van dit dilemma en zich voorbereiden op de uitdagingen die het met zich meebrengt. Het tijdig inspelen op subsidiemogelijkheden en het effectief beheren van subsidieaanvragen zijn cruciale vaardigheden die het verschil kunnen maken tussen stilstaan en vooruitgang boeken.
Meer nog, als ze het willen-moeten-kunnen dilemma succesvol kunnen aanpakken door effectief gebruik te maken van subsidies, kunnen besturen en organisaties veerkrachtig dit bestuurlijk kanteljaar aanpakken.
Toekomstige tendensen in subsidielandschap: een blik vooruit
Naast de huidige situatie is het van belang om vooruit te kijken naar de toekomstige ontwikkelingen in het subsidielandschap. Op Vlaams niveau zien we bijvoorbeeld een groeiende vraag naar impactevaluatie, waarbij organisaties steeds meer worden aangemoedigd om de maatschappelijke impact van hun projecten te meten en te rapporteren. Deze trend zal hoogstwaarschijnlijk ook op andere beleidsniveaus voelbaar zijn. Op Europees, federaal en lokaal niveau kunnen we verwachten dat subsidiëring zich zal concentreren op gebieden zoals duurzaamheid, digitalisering en sociale inclusie als thematische stokpaardjes. Het versterken van lokale bestuurskracht is essentieel om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zoals uitgelicht in het onderzoeksprogramma/toekomstvisie van het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing 2021-2025.
De koppeling tussen het Vlaamse en het lokale bestuur
De toekomstvisie op het lokaal en binnenlands bestuur in Vlaanderen benadrukt sterk de noodzaak van een geïntegreerde aanpak tussen het Vlaamse en lokale bestuur. In de aanloop naar een nieuwe legislatuur is het essentieel dat lokale besturen zich actief voorbereiden op de veranderende beleidslandschappen en de daarbij horende subsidiemogelijkheden. Nogmaals, (en we kunnen het niet genoeg in de verf zetten), dit betekent niet alleen het benutten van bestaande subsidies maar ook het proactief aanvragen van nieuwe subsidies die aansluiten bij zowel lokale als Vlaamse beleidsprioriteiten.
Het is strategisch subsidiebeleid dat een brug vormt tussen de ambities van lokale besturen en de operationele ondersteuning door de Vlaamse overheid. Dit vereist een nauwe samenwerking en afstemming, waarbij lokale besturen hun beleidsplannen en projecten moeten afstemmen op de bredere Vlaamse agenda. Door een anticiperende houding aan te nemen, kunnen lokale besturen effectiever inspelen op subsidieoproepen, wat essentieel is in het licht van een snel veranderende subsidieomgeving.
Bovendien moeten lokale besturen klaarstaan om met de start van de nieuwe legislatuur direct te kunnen handelen. Dit betekent het hebben van een helder overzicht van potentiële subsidiebronnen, het opbouwen van capaciteit voor het schrijven van subsidieaanvragen en het strategisch plannen van projecten die niet alleen lokaal maar ook regionaal en nationaal impact kunnen hebben. Het succes van deze inspanningen zal afhangen van de mate waarin lokale en Vlaamse overheden hun processen en communicatielijnen hebben gestroomlijnd om een naadloze overgang en maximale benutting van middelen te garanderen.
Deze geïntegreerde benadering, waarbij lokale en Vlaamse overheden als één samenhangende entiteit functioneren, is essentieel voor het realiseren van een effectieve, efficiënte en democratisch legitieme bestuursvorm. De uitdaging ligt in het op elkaar afstemmen van de beleidsdoelen en financiële strategieën om zo een veerkrachtige aanpak te waarborgen die klaar is om de maatschappelijke opgaven van de nieuwe legislatuur aan te pakken. Of moving society wat meteen in het DNA van IDEA Consult verweven zit.
